2009 - 2014: Αλήθειες που πονούν

Του Σάκη Μουμτζή

Η αντίληψη πως «την κρίση έφεραν τα μνημόνια», είναι βολική και εύληπτη, γιατί καταδείχνει αμέσως τον ένοχο. Αυτοί που εμπνεύστηκαν τα μνημόνια και οι εγχώριοι συνεργάτες τους. Η τρόικα εσωτερικού, όπως χαρακτηριστικά αποκαλούνται οι ευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις. Συνεπώς και η λύση του προβλήματος ήταν εύκολη. Η επιστροφή στο 2008. Μαγικό πάγωμα του χρόνου και επανάκτηση του απολεσθέντος παραδείσου. Αυτή ήταν η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ -και όχι μόνο- προς την Ελληνική κοινωνία, που στην μεγάλη της πλειοψηφία την αποδέχτηκε. Άλλωστε τον παράδεισο όλοι τον επιζητούν. Ιδίως, όσοι τον έχασαν.

Η άλλη αντίληψη πως «η κρίση έφερε τα μνημόνια», θέτει αυτομάτως το οδυνηρό ερώτημα «και ποιος έφερε την κρίση;» Απαιτεί απόδοση ευθυνών και το κυριότερο, αφού εντοπίσει τα λάθη του παρελθόντος, θα πρέπει να προτείνει και ένα άλλο μοντέλο για το μέλλον.

Κάπου εδώ, μπροστά στην πολυπλοκότητα του θέματος, οι υποστηρικτές αυτής της άποψης χάνονται στον χρόνο. Άλλοι ανατρέχουν στην δεκαετία του 80, άλλοι στις μόνιμες οικονομικο-κοινωνικές δομές της πατρίδας μας και κάποιοι φτάνουν μέχρι και στο 1830, ακόμα.

Αυτή η διαρκής μετάθεση των ευθυνών στο μακρινό παρελθόν, είναι και προσχηματική και υποκριτική, γιατί δεν ξύνει τις πληγές που δημιουργήθηκαν πρόσφατα, από πολιτικούς που βρίσκονται εν ζωή. Από πολιτικούς που προστατεύουν άλλοι την υστεροφημία τους και άλλοι το πολιτικό κεφάλαιο τους εν όψει μελλοντικών εξελίξεων.

Κάπου όμως θα πρέπει να βρούμε την αρχή - αν θέλουμε να διατηρήσουμε ψήγματα αξιοπιστίας και σοβαρότητας. Και όσο λιγότερο ξεχειλώσουμε τον χρόνο, τόσο πιο κατανοητοί θα γίνουμε.

Αν μεταφερθούμε στην αρχή της κρίσης, το 2009, θα θυμηθούμε πως το μοναδικό πρόβλημα τότε ήταν το υψηλό έλλειμμα. Γι’ αυτό μας εγκαλούσαν οι εταίροι μας και αυτό έπρεπε να μειώσουμε. Υπεύθυνος δε για το έλλειμμα των 32 ή 35 δισ. ευρώ ήταν αποκλειστικά ο Κώστας Καραμανλής. Τελεία, παύλα.

Οι ευθύνες των μεταγενεστέρων πρωθυπουργών αναδεικνύονται στο πώς διαχειρίστηκαν τις προσπάθειες για την μείωση του. Το χαρμάνι μέτρων που εφάρμοσαν και τα αποτελέσματα που έφεραν. Έτσι, με βάση αυτό το κριτήριο, η συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου ήταν μακράν η πιο πετυχημένη από τις κυβερνήσεις των μνημονίων, παρά την καταστροφική αντιπολίτευση που είχε απέναντι της.

Επειδή γίνεται παραλληλισμός της πολιτικής της Νέας Δημοκρατίας την περίοδο 2010-2012, με την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ από το 2010 ως την ημέρα της εκλογικής νίκης του, έχω να παρατηρήσω πως η Νέα Δημοκρατία του Α. Σαμαρά ψήφισε το 80% των μνημονιακών νόμων αυτής της περιόδου. Η δε αντίθεσή της στην συνταγή του πρώτου μνημονίου δικαιώθηκε πανηγυρικά, καθώς λίγο αργότερα οι συντάκτες του αναγνώρισαν τα λάθη τους. Χάρη δε σε αυτήν την «αντιμνημονιακή» πολιτική του 201-2011, η Νέα Δημοκρατία δεν είχε την κατάληξη του ΠΑΣΟΚ. Μπόρεσε και συγκράτησε τις δυνάμεις της, αποτέλεσε το βασικό αστικό ανάχωμα στον επελαύνοντα ΣΥΡΙΖΑ και σήμερα ανασυγκροτημένη, πορεύεται προς την εξουσία.

Αυτές είναι αλήθειες που πονούν όλους αυτούς που δεν απαντούν στο ερώτημα «τι θα γινόταν αν και η Νέα Δημοκρατία συμπορευόταν με το πρώτο μνημόνιο;». Μια κοινωνία που δεν ήθελε να αποδεχθεί και τις δικές της ευθύνες για την έλευση της κρίσης, πώς θα αντιμετώπιζε την στάση αυτή; Πόσο πιο γρήγορα θα ερχόταν στην εξουσία οι αντισυστημικές δυνάμεις; Και τι θα γινόμασταν χωρίς τους δημιουργικούς 30 μήνες της διακυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου;

Ίσως, θα πρέπει να ανοίξει ένας διάλογος για την περίοδο 2009-2014, ώστε να αναδειχθούν οι σκοτεινές και οι φωτεινές πτυχές της. Να αποδοθούν ευθύνες, αλλά και εύσημα. Το άρθρο αυτό είναι μια ελάχιστη συμβολή προς αυτήν την κατεύθυνση.