Με φόρους στους πλουσίους κτύπησε την κρίση του 1910 ο Βενιζέλος

Στις 5 Σεπτεμβρίου [του 1910] εκφώνησε την πρώτη ομιλία του στο Σύνταγμα, με την οποία απέδειξε σε πανελλήνιο πλέον επίπεδο τις ηγετικές του ικανότητες. Ενώπιον χιλιάδων λαού έκανε τις πρώτες αναφορές του για την προσπάθεια να ανανεωθεί η πολιτική ζωή και να ανορθωθεί η χώρα. Χαρακτηριστικό σ’ αυτό το λόγο που εκφώνησε ήταν το γεγονός ότι ενώ μιλούσε σε ένα άγνωστο στον ίδιο κοινό, δεν δίστασε να διαφωνήσει μαζί του και να επιβάλλει τη δική του θέση: οι συγκεντρωμένοι ζητούσαν συντακτική βουλή και ο Βενιζέλος απαντούσε αναθεωρητική. Αυτό επαναλήφθηκε μερικές φορές, μέχρι που το πλήθος συνάχτηκε με την άποψη του ομιλητή.

Στις 6 Οκτωβρίου σχημάτισε την πρώτη του κυβέρνηση, αλλά για να ενισχύσει τη θέση του στο κοινοβούλιο παραιτήθηκε λίγες ημέρες αργότερα και ζήτησε από το βασιλιά Γεώργιο να προκηρύξει νέες εκλογές για αναθεωρητική βουλή. Στις 28 Νοεμβρίου 1910 οι Έλληνες ανέδειξαν στην πρωθυπουργία τον Βενιζέλο, δίνοντάς του 307 από τις 362 έδρες της βουλής.
Το ανορθωτικό πρόγραμμα…

Δύο εβδομάδες πριν την εκλογική διαδικασία, στις 14 Νοεμβρίου, μίλησε στη Λάρισα σε μια μεγάλη προεκλογική συγκέντρωση. Η ομιλία του μπορεί να χαρακτηριστεί ιστορική, καθώς ήταν ο πρώτος προγραμματικός του λόγος, με τον οποίο σκιαγράφησε το ανορθωτικό του πρόγραμμα. «Λέγοντες ανόρθωσιν και επιδιώκοντες αυτήν – εξηγούσε- ζητούμεν να παράσχωμεν εις τον Ελληνικόν Λαόν το ποσόν της ευμαρείας, εις το οποίον έχει δικαίωμα ο Ελληνικός Λαός, ο οποίος από μακρού χρόνου φορολογηθείς βαρέως, επί τη ελπίδι καλλιτέρας διαρρυθμίσεως των πραγμάτων του δημοσίου, εύρε εαυτόν εξαπατώμενον εκάστοτε εις τας προσδοκίας του».

Το ανορθωτικό πρόγραμμα του Ελευθερίου Βενιζέλου, όπως ανέφερε για πρώτη φορά στην ομιλία του στη Λάρισα, προέβλεπε:

-Τη φορολογική ελάφρυνση «των απορωτέρων τάξεων», τόσο από τους άμεσους όσο και τους έμμεσους φόρους, ώστε ένα μέρος των δημοσίων βαρών, όπως έλεγε, να μετατοπιστεί «εις τους ισχυροτέρους ώμους των ευπορωτέρων τάξεων».
-Ενίσχυση της ελληνικής βιομηχανίας, με την αλλαγή του δασμολογίου.
-Την ίδρυση του υπουργείου Εμπορίου και Γεωργίας, ως καθοδηγητικού μέσου για τη στήριξη της ελληνικής παραγωγής και την εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου της χώρας.
-Τη σύνταξη κτηματικού βιβλίου για την εξασφάλιση της ακίνητης περιουσίας. Είναι το γνωστό μας κτηματολόγιο που εφαρμόζεται σχεδόν ένα αιώνα μετά!
-Την αντιμετώπιση του αγροτικού προβλήματος με την απόδοση στους ακτήμονες γεωργούς μικρών ιδιοκτησιών. Η αναφορά του είχε τότε ιδιαίτερη σημασία, καθώς στο θεσσαλικό κάμπο είχαν ξεσηκωθεί οι ακτήμονες κατά των τσιφλικάδων, ενώ στο Κιλελέρ είχε δολοφονηθεί ο μάρτυρας των αγροτικών αγώνων Μαρίνος Αντύπας.
-Την προστασία της εργασίας από τις αυθαιρεσίες των εργοδοτών.
-Τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων.
-Την επιστροφή στο θεσμό των κοινοτήτων, ως πρωτοβάθμιας μορφής αυτοδιοίκησης. Τότε ο Βενιζέλος είχε εντοπίσει στη λειτουργία των δήμων ένα πρόβλημα το οποίο θα διαπιστώναμε 80 χρόνια αργότερα, με την εφαρμογή του προγράμματος «Καποδίστριας»: την αναποτελεσματικότητα και την ανομοιογένεια των τοπικών κοινωνιών σε αναγκαστικές συνενώσεις των κοινοτήτων για την διαμόρφωση των δήμων.
-Την εδραίωση του κλίματος της δημόσιας ασφάλειας και την αναβάθμιση της δικαιοσύνης, με την αναμόρφωση, μεταξύ άλλων, του αστικού και ποινικού κώδικα.
-Μια πρώτη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, με την οργάνωση δημοτικών σχολείων και την ίδρυσή τους στις αγροτικές κοινότητες, την διεύρυνση του χρόνου φοίτησης στη μέση εκπαίδευση και στο πανεπιστήμιο, στο οποίο εισήγαγε τις ετήσιες εξετάσεις.
-Τον εκσυγχρονισμό και την ανασυγκρότηση του στρατεύματος.

«Το έργον της ανορθώσεως είναι χρόνιον και μακρόν. Τ’ αποτελέσματα όμως θ’ αρχίσουν να φαίνωνται ευθύς άμα τη εφαρμογή του προγράμματος», κατέληγε ο Βενιζέλος εκείνο το βροχερό απόγευμα στη Λάρισα, μιλώντας από τον εξώστη της Λέσχης της πόλης.