Τουρκία και Ηνωμένες Πολιτείες, δύο σύμμαχοι "εγκλωβισμένοι" στην Αλ Μπαμπ

TOLGA TANIŞ, Hurriyet daily news – Μετάφραση: Παναγιώτης Μπαλακτάρης

Το πρόβλημα ανέκυψε στην Ιεράπολη (Μένπιτζ). Στις 12 Αυγούστου, οι Κούρδοι πήραν την πόλη, η οποία είναι 35 χιλιόμετρα από τα τουρκικά σύνορα και ακριβώς απέναντι από το Καρκαμίς του Γκαζίαντεπ, από το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε (ISIL). Άρχισαν να προελαύνουν προς την Αλ Μπαμπ, που είναι 50 χιλιόμετρα στα δυτικά, ώστε να ενώσουν τα καντόνια του Αφρίν και του Κομπάνι.
Ακριβώς 12 ημέρες αργότερα, στις 24 Αυγούστου, οι Τούρκοι εισέβαλαν στη Συρία μονομερώς από την Τζαραμπλούς. Οι Αμερικανοί δεν το περίμεναν. Επικεντρωμένη στην επιχείρηση της Ράκκα, η Ουάσιγκτον υπολόγιζε ότι οι Κούρδοι πρώτα θα ένωναν τα καντόνια, μετά θα απέκοπταν την πρόσβαση στη Ράκκα, που είναι 130 χιλιόμετρα ανατολικά της Ιεράπολης, στα τουρκικά σύνορα και μετά θα προήλαυναν προς την Ράκκα. Αυτό το σχέδιο χάλασε εξαιτίας της επιχείρησης της Τζαραμπλούς. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν υποστήριξαν την είσοδο της Τουρκίας στη Συρία γι’ αυτόν τον λόγο.

Ωστόσο, όταν οι τουρκικές δυνάμεις άρχισαν να συγκρούονται με τις Μονάδες Λαϊκής Προστασίας (YPG) τέσσερις ημέρες μετά την είσοδο στην Τζαραμπλούς, η Αμερική παρενέβη και σταμάτησε την Άγκυρα. Ύστερα, η Αμερική όρισε μια νέα θέση για να κάνει συμφωνία σχετικά με μια ζώνη ασφαλείας, και να κάνει την Τουρκία να κινηθεί προς τα δυτικά παρά προς τα εδάφη που οι YPG είχαν θέσει υπό έλεγχο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι ΗΠΑ άρχισαν να υποστηρίζουν την Επιχείρηση του Ευφράτη, η οποία άρχισε στην Τζαραμπλούς, τόσο από αέρος όσο και από εδάφους.

Το πρόβλημα είναι ότι αυτό το σχέδιο ομοίως δεν λειτούργησε, επειδή οι Τούρκοι δεν συμβιβάστηκαν με τη ζώνη ασφαλείας, παρά τη συμφωνία για τη μείωσή της σε μέγιστο βάθος 20 χιλιομέτρων από τα σύνορα, μετά το κλείσιμο της γραμμής των 98 χιλιομέτρων Τζαραμπλούς-Αζάζ, που είναι υπό τον έλεγχο του ΙΚ. Η Τουρκία προσπάθησε να δημιουργήσει τα ίδια γεγονότα επί του εδάφους, όπως στην Τζαραμπλούς, με την είσοδο στην Ντάμπικ, απέναντι από το Κιλίς, 20χλμ από τα τουρκικά σύνορα. Η Τουρκία πέρασε από την Νταμπίκ και άρχισε να προελαύνει προς την Αλ Μπαμπ, η οποία είναι γεωγραφικά απέναντι από το χωριό Τσομπάνμπευ του Κιλίς, 30 χιλιόμετρα από τα τουρκικά σύνορα.

Έτσι, η Άγκυρα και η Ουάσιγκτον βρέθηκαν σε μια από τις πιο αιχμηρές διαφωνίες μεταξύ των δύο συμμάχων εθνών από το 2011, που ξεκίνησε ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία. Τέσσερις βασικές αιτίες έχουν παίξει ρόλο.

• ΡΑΚΚΑ: Από την αρχή, το Πεντάγωνο επεξεργαζόταν ένα σχέδιο για να περικυκλώσει το προπύργιο του ΙΚ της Ράκκα ταυτόχρονα, πριν την έναρξη της Επιχείρησης της Μοσούλης στις 17 Οκτωβρίου. Να γιατί οι Αμερικανοί προσπαθούσαν να πείσουν τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, των οποίων οι YPG είναι το βασικό συστατικό, να προελάσουν προς την -αραβικής πλειονότητας- Ράκκα. Η συμφωνία έγινε, σύμφωνα με την οποία οι Κούρδοι έπρεπε να δώσουν στη διοίκηση του Μπαράκ Ομπάμα μια νίκη με την κατάληψη της Ράκκα και την παράδοσή της στους εντόπιους Άραβες. Σε αντάλλαγμα, τα καντόνια του Αφρίν και του Κομπάνι θα ενώνονταν. Η συγχώνευση αυτή θα συνέβαλε επίσης στην πολιορκία της Ράκκα, επειδή το ΙΚ θα έχανε επίσης την πρόσβαση στα τουρκικά σύνορα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον η Τουρκία εισήλθε στην Τζαραμπλούς βιαστικά στις 24 Αυγούστου αν και ακόμη δεν είχε ξεπεράσει αποτελεσματικά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15^ης Ιουλίου, προκειμένου ν αποτρέψει την ένωση των κουρδικών καντονιών. Ωστόσο, η επιχείρηση που ανελήφθη γι’ αυτόν τον σκοπό, επίσης χάλασε τα σχέδια της Αμερικής για τη Ράκκα.
• ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ: Μετά την Τζαραμπλούς, ο συντονισμός μεταξύ της Τουρκίας και των ΗΠΑ στον αγώνα εναντίον του ΙΚ έχει γίνει δύσκολος. Παρά το γεγονός ότι οι Αμερικανοί προσπαθούν να το διαχειριστούν όπως έκαναν πρώτα στην Τζαραμπλούς και μετά στην Νταμπίκ, οι Τούρκοι άρχισαν να εφαρμόζουν τη στρατηγική τους στη Συρία με τη δημιουργία τετελεσμένων γεγονότων – όχι μιλώντας στους Αμερικανούς αλλά ειδοποιώντας τους Αμερικανούς για το τι θα κάνουν. Ο εκπρόσωπος του Συνασπισμού Σχης Τζων Ντόρριαν απάντησε σε εμένα εγγράφως, όταν ρώτησα αν η Τουρκία είχε μοιραστεί πληροφορίες, ώστε να μην υπήρχε διένεξη με το συνασπισμό στις αεροπορικές επιδρομές στην περιοχή. «Η τουρκική Πολεμική Αεροπορία μάς ειδοποιεί για την περιοχή και τον χρόνο των προγραμματισμένων βομβαρδισμών. Η ειδοποίηση περιλαμβάνει τον τύπο του αεροσκάφους, αλλά δεν περιλαμβάνει τον συγκεκριμένο στόχο», είπε.
• ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΗΠΑ-YPG: Η επιδιωκόμενη στρατηγική της Τουρκίας παρά τις συμμάχους ΗΠΑ έχει επίσης επηρεάσει αρνητικά τη συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ και των YPG, διότι οι Κούρδοι, οι οποίοι ξεκίνησαν την επιχείρηση κατά της Ράκκα στις 5 Νοεμβρίου με τις υποσχέσεις των ΗΠΑ, είδαν ότι οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί εναντίον των Κούρδων πέριξ της Αλ Μπαμπ συνεχίστηκαν, παρά τις διαβεβαιώσεις που δόθηκαν από τις ΗΠΑ. Όταν ρώτησα αν ο συνασπισμός εναντίον του ΙΚ είχε οιουσδήποτε διαύλους επικοινωνίας με τους Κούρδους του Αφρίν που προελαύνουν προς την Αλ Μπαμπ, ο Ντόρριαν είπε: «Ο συνασπισμός δεν έχει εργαστεί ενεργά με τους Κούρδους του Αφρίν κατά τους τελευταίους μήνες. Ωστόσο, είναι υπό τις διαταγές του Στρατηγού Μαζλούμ αφού είναι παρακλάδι των ΣΔΔ. Προς το παρόν, δεν έχουμε ευθεία επικοινωνία με τους Κούρδους του Αφρίν». Αλλά ένας ανώτερος στρατιωτικός αξιωματούχος των ΗΠΑ είπε στο AFP στη διάρκεια της εβδομάδας, ότι οι κουρδικές δυνάμεις επιβράδυναν την προώθησή τους προς την Ράκκα, επειδή ανησυχούσαν ότι θα τους επιτεθούν οι Τούρκοι. «Η μεγαλύτερή τους ανησυχία (των Κούρδων) είναι οι Τούρκοι από πίσω τους που απειλούν να τούς επιτεθούν και αυτό είναι που τους αναγκάζει να διστάσουν να προχωρήσουν».
• ΚΟΙΝΟΣ ΕΧΘΡΟΣ: Στο τέλος, η διάσταση των απόψεων έχει αναδείξει το ζήτημα του «κοινού εχθρού» που η Τουρκία και οι ΗΠΑ δεν έχουν κατορθώσει να συμφωνήσουν στη Συρία από το καλοκαίρι του 2014. Είναι το ΙΚ, ο Μπασάρ Αλ Άσσαντ ή οι YPG; 

Ο Λευκός Οίκος ανέβασε την ένταση σε υψηλότερο επίπεδο κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, μετά από τη συνεργασία των ΗΠΑ με τους τοπικούς εταίρους για την πολιορκία της Ράκκα και ο συντονισμός είχε υποστεί ζημιά εξαιτίας αυτών των διαφορών. Ο Πρόεδρος Ομπάμα εξαίρεσε τις επιχειρήσεις των ειδικών δυνάμεων της Συρίας από «τη νομοθεσία που απαγορεύει τη μεταφορά χρημάτων και όπλων σε χώρες που υποστηρίζουν την τρομοκρατία». Και στην Απόφαση 201705 της 8^ης Δεκεμβρίου, ήρε τα νομικά εμπόδια για την εξοπλιστική ενίσχυση των YPG.