Η Στρατιωτική Μυθοπλασία Της Τουρκικής «Ενημέρωσης»
Metin Gurcan, Turkey’s Pulse, 6-2-17
Aπόδοση: Μιχ. Στυλιανού
Όπως οι ΗΠΑ μαστίζονται από επιδημία «πλαστών ειδήσεων» πολιτικής σκοπιμότητας και στην Τουρκία φαίνεται ξέσπασε η επιδημία.
Η Τουρκία αναμένει τον Απρίλιο μια πιθανή ψηφοφορία για διεξαγωγή δημοψηφίσματος και προεδρικών εκλογών στα τέλη του 2017. Αυτά τα δυο σημαντικά γεγονότα θα κρίνουν το πολιτικό κλίμα της χώρας. Γι’ αυτό και τα ΜΜΕ που υποστηρίζουν τον Ταγίπ Ερντογάν αγωνιούν να παρουσιάζουν ειδήσεις που προβάλλουν την ασταμάτητη άνοδο της Τουρκίας.
Πολλές από τις τουρκικές μεσαίες και μεγάλες εταιρείες, βλέποντας πως ο τομέας κατασκευών δεν είναι τόσο κερδοφόρος όσο πριν, θέλουν να στραφούν στην αμυντική βιομηχανία, την οποία θεωρούν ως τον ανερχόμενο αστέρα λόγω των γενναιόδωρων κρατικών κινήτρων. Όταν προσθέσει κανείς την έλλειψη πεπειραμένων σχολιαστών για τους τομείς άμυνας και τεχνολογίας στην αναζήτηση νέων αφηγημάτων επιτυχίας («success stories”) από το κόμμα ΑΚΡ του Ερντογάν δεν παραξενεύεται να βλέπει συχνά υπερδιογκωμένες και ακόμη πλαστές πληροφορίες. Από τον Δεκέμβριο έχουμε μιαν αισθητή αύξηση αυτού μυθιστορηματικού «ρεπορτάζ», που κυρίως αναπτύσσει θέματα όπως:
--Εντόπια 100% τουρκικά όπλα και αμυντικά συστήματα καταπλήσσουν τον κόσμο.
--Η εξάρτηση της Τουρκίας από εξωτερικές πηγές στην αμυντική βιομηχανία έχει πέσει τώρα στο 30% και εξακολουθεί να μειώνεται.
-- Ολόκληρος ο κόσμος ζηλεύει την Τουρκία για την ανθούσα αμυντική βιομηχανία της, η οποία είναι τώρα μια τελείως ανεξάρτητη σφαιρική οντότητα και συνεχώς παρουσιάζει νέα προγράμματα και καινοτομίες.
Σύμφωνα με ένα ρεπορτάζ με τίτλο « Τα εθνικά όπλα μας που έσεισαν τον πλανήτη», ο κόσμος έχει μείνει άφωνος από τα αμυντικά προγράμματα της Τουρκίας. Μεταξύ αυτών των «συγκλονιστικών» προγραμμάτων είναι η πρώτη φρεγάτα τουρκικής ναυπήγησης, το «Ακόντιο», που είναι υποτίθεται το «πρώτο στον κόσμο κατευθυνόμενο από ελικοπτέρου βλήμα» και ο πύραυλος Μπόρα, με βεληνεκές που φθάνει στη Ρώμη και που ερμηνεύθηκε ως ένα όχι πολύ κομψό μήνυμα προς την Ευρώπη.
΄Ένα άλλο, εξ ίσου απίθανο, ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε, στις 16 Ιαν. στη κυβερνητική εφημερίδα Ακίτ. Το ρεπορτάζ περιέγραφε το χαμηλού ύψους αντιαεροπορικό σύστημα Κορκούτ, με δύο πυροβόλα των 35 χιλιοστών και βεληνεκές 2,4 μιλίων, ως « ένα προϊόν της στρατιωτικής ηλεκτρονικής βιομηχανίας ικανό να σταματήσει ακόμη και ατομικές βόμβες.» Οι γνώσεις του συντάκτη αυτού του άρθρου για το τι είναι ένα πυρηνικό βαλλιστικό βλήμα και πως μια χώρα μπορεί να αμυνθεί εναντίον πυρηνικών όπλων σαφώς περιορίζονται σε όσα είχε δει σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας.
Ο αμυντικός αναλυτής Τουράν Ογκούζ μας είπε ότι κύρια αιτία αυτών των απερίγραπτων άρθρων είναι η έλλειψη συντακτών και αρχισυντακτών με γνώση των αμυντικών θεμάτων στα τουρκικά ΜΜΕ. Πρόσθεσε όμως ότι οι διαφημιστικές προσπάθειες της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας συμβάλλουν στην αφθονία παραπειστικών και ακόμη πλαστών ειδήσεων. Κάθε εκδοτικός οργανισμός στη Τουρκία ασυνείδητα, αδίστακτα και εσκεμμένα ωραιοποιεί παράλογα, υποκειμενικά ρεπορτάζ, που θα αρέσουν στην ιδεολογική παράταξη στην οποία πρόσκειται.
Για παράδειγμα, μια απλή εργασία έρευνας και ανάπτυξης από μιαν αμυντική βιομηχανία γίνεται ολοσέλιδο ρεπορτάζ σε μια φιλοκυβερνητική εφημερίδα, με τίτλο: « Τούρκοι μηχανικοί αναπτύσσουν σημαντικές διαστημικές τεχνολογίες.»
Όταν βλέπουν τη δημοτικότητα τέτοιων ρεπορτάζ, μερικές μη ισλαμικές και σοβαρές εφημερίδες επίσης αισθάνονται την ανάγκη να ακολουθήσουν. Μια από αυτές βγήκε με την ιστορία ότι το 1922 ο Κεμάλ Ατατούρκ είχε συγκροτήσει μυστική ομάδα μελέτης προγράμματος για την δημιουργία ανιχνευτικών αεροπλάνων χωρίς πιλότο, «Ανκα 10 Τ001Κ» . ΄Ετσι, η εταιρεία που κατασκευάζει σήμερα ( UAV)Μη Επανδρωμένα Εναέρια Οχήματα, τα βάφτισε Anka, συνδέοντάς τα με τον Κεμάλ Ατατούρκ, με θεαματική επιτυχία προβολής.
Ο ειδικός σε θέματα αμυντικής βιομηχανίας και τεχνολογίας Αρντά Μεβλούτογλου αποδίδει επίσης το φαινόμενο της ανακριβολογίας στην απουσία γνώσεων, ενώ την πληθώρα τέτοιων δημοσιευμάτων αποδίδει στο ενδιαφέρον με το οποίο περιβάλλει η τουρκική κοινή γνώμη τα θέματα του στρατού των όπλων, των στρατιωτών- θέματα που αποτελούν μέρος της εθνικής κουλτούρας.
Η υπερβολική προσφορά ειδήσεων περί την εθνική αμυντική βιομηχανία αποκαλύπτει –κατά τον Μεβλούτογλου- και μια πικρή αλήθεια: Η Τουρκία, η οποία , σε όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, επέτρεψε στο ΝΑΤΟ να διαχειρίζεται το σύνολο του μηχανισμού της άμυνας και της ασφάλειά της, όπως και τις πολιτικές της, ακόμη δεν μπόρεσε να ελευθερωθεί από αυτά τα δεσμά στον 21ο Αιώνα. Το σύνολο των θεμάτων άμυνας και ασφάλειας είχε αφεθεί στη στρατιωτική γραφειοκρατία, είπε ο Μεβλούτογλου.
«´Αυτή η μετάθεση αρμοδιότητας στους στρατιωτικούς εμπόδισε την ανάπτυξη καταρτισμένων ακαδημαϊκών στελεχών και δημοσιογράφων, που εξηγεί και τη διάδοση των ψευδών ειδήσεων. Το τελευταίο παράδειγμα ήταν η κατάρριψη του αναγνωριστικού αεροπλάνου μας RF-4E στην Ανατολική Μεσόγειο το 2012. Ούτε οι κρατικοί αρμόδιοι, ούτε τα ΜΜΕ, ούτε οι λεγόμενοι εμπειρογνώμονες ήταν σε θέση να μας πουν τι συνέβη», δήλωσε.
Μερίδιο της υπερβολικής και συχνά ψευδούς ειδησεογραφίας ανήκει και στην κάλυψη της τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης «Ασπίδα του Ευφράτη», η οποία φαίνεται να έχει βαλτώσει στο αλ-Μπαμπ της Συρίας. Για παράδειγμα, τις πρώτες μέρες της επιχείρησης μερικές εφημερίδες ανέφεραν ότι ο στρατός προώθησε «ειδικά θωρακισμένα τανκς Λέοπαρντ 2Α4» στη ζώνη της μάχης. Αλλά τα Λέοπαρντ 2Α4, τα οποία η Τουρκία αγόρασε μεταχειρισμένα στη Γερμανία, δεν εκσυγχρονίσθηκαν ποτέ και υπέστησαν βαριές ζημιές στην επιχείρηση της Συρίας.
Είναι αλήθεια ότι η τουρκική αμυντική βιομηχανία πραγματοποίησε μεγάλες προόδους στην περίοδο 2010-2015. Αλλά μια ματιά στα σχετικά στοιχεία δείχνει μιαν επιβράδυνση έκτοτε. Τώρα αυτό που διαπιστώνουμε μετά λύπης είναι προσπάθειες συγκάλυψης - με απίστευτες ασκήσεις εντυπωσιασμού- αυτής της επιβράδυνσης, που είναι αποτέλεσμα πνευματικής ανεπάρκειας, ελλιπούς χρηματοδότησης της έρευνας και ανάπτυξης, απουσίας καινοτομίας, ακραίας πολιτικοποίησης και προγραμμάτων κακής εμπνεύσεως.
Ο Μετιν Γκιρτσάν είναι σχολιαστής του Αλ Μόνιτορ. Υπηρέτησε ως στρατιωτικός σύμβουλος στα Αφγανιστάν, Καζακστάν. Κιργιστάν, και Ιράκ στη περίοδο 2002-2008, παραιτήθηκε και απασχολείται ως ιδιωτικός αναλυτής τη Κωνσταντινούπολη.
Όπως οι ΗΠΑ μαστίζονται από επιδημία «πλαστών ειδήσεων» πολιτικής σκοπιμότητας και στην Τουρκία φαίνεται ξέσπασε η επιδημία.
Η Τουρκία αναμένει τον Απρίλιο μια πιθανή ψηφοφορία για διεξαγωγή δημοψηφίσματος και προεδρικών εκλογών στα τέλη του 2017. Αυτά τα δυο σημαντικά γεγονότα θα κρίνουν το πολιτικό κλίμα της χώρας. Γι’ αυτό και τα ΜΜΕ που υποστηρίζουν τον Ταγίπ Ερντογάν αγωνιούν να παρουσιάζουν ειδήσεις που προβάλλουν την ασταμάτητη άνοδο της Τουρκίας.
Πολλές από τις τουρκικές μεσαίες και μεγάλες εταιρείες, βλέποντας πως ο τομέας κατασκευών δεν είναι τόσο κερδοφόρος όσο πριν, θέλουν να στραφούν στην αμυντική βιομηχανία, την οποία θεωρούν ως τον ανερχόμενο αστέρα λόγω των γενναιόδωρων κρατικών κινήτρων. Όταν προσθέσει κανείς την έλλειψη πεπειραμένων σχολιαστών για τους τομείς άμυνας και τεχνολογίας στην αναζήτηση νέων αφηγημάτων επιτυχίας («success stories”) από το κόμμα ΑΚΡ του Ερντογάν δεν παραξενεύεται να βλέπει συχνά υπερδιογκωμένες και ακόμη πλαστές πληροφορίες. Από τον Δεκέμβριο έχουμε μιαν αισθητή αύξηση αυτού μυθιστορηματικού «ρεπορτάζ», που κυρίως αναπτύσσει θέματα όπως:
--Εντόπια 100% τουρκικά όπλα και αμυντικά συστήματα καταπλήσσουν τον κόσμο.
--Η εξάρτηση της Τουρκίας από εξωτερικές πηγές στην αμυντική βιομηχανία έχει πέσει τώρα στο 30% και εξακολουθεί να μειώνεται.
-- Ολόκληρος ο κόσμος ζηλεύει την Τουρκία για την ανθούσα αμυντική βιομηχανία της, η οποία είναι τώρα μια τελείως ανεξάρτητη σφαιρική οντότητα και συνεχώς παρουσιάζει νέα προγράμματα και καινοτομίες.
Σύμφωνα με ένα ρεπορτάζ με τίτλο « Τα εθνικά όπλα μας που έσεισαν τον πλανήτη», ο κόσμος έχει μείνει άφωνος από τα αμυντικά προγράμματα της Τουρκίας. Μεταξύ αυτών των «συγκλονιστικών» προγραμμάτων είναι η πρώτη φρεγάτα τουρκικής ναυπήγησης, το «Ακόντιο», που είναι υποτίθεται το «πρώτο στον κόσμο κατευθυνόμενο από ελικοπτέρου βλήμα» και ο πύραυλος Μπόρα, με βεληνεκές που φθάνει στη Ρώμη και που ερμηνεύθηκε ως ένα όχι πολύ κομψό μήνυμα προς την Ευρώπη.
΄Ένα άλλο, εξ ίσου απίθανο, ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε, στις 16 Ιαν. στη κυβερνητική εφημερίδα Ακίτ. Το ρεπορτάζ περιέγραφε το χαμηλού ύψους αντιαεροπορικό σύστημα Κορκούτ, με δύο πυροβόλα των 35 χιλιοστών και βεληνεκές 2,4 μιλίων, ως « ένα προϊόν της στρατιωτικής ηλεκτρονικής βιομηχανίας ικανό να σταματήσει ακόμη και ατομικές βόμβες.» Οι γνώσεις του συντάκτη αυτού του άρθρου για το τι είναι ένα πυρηνικό βαλλιστικό βλήμα και πως μια χώρα μπορεί να αμυνθεί εναντίον πυρηνικών όπλων σαφώς περιορίζονται σε όσα είχε δει σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας.
Ο αμυντικός αναλυτής Τουράν Ογκούζ μας είπε ότι κύρια αιτία αυτών των απερίγραπτων άρθρων είναι η έλλειψη συντακτών και αρχισυντακτών με γνώση των αμυντικών θεμάτων στα τουρκικά ΜΜΕ. Πρόσθεσε όμως ότι οι διαφημιστικές προσπάθειες της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας συμβάλλουν στην αφθονία παραπειστικών και ακόμη πλαστών ειδήσεων. Κάθε εκδοτικός οργανισμός στη Τουρκία ασυνείδητα, αδίστακτα και εσκεμμένα ωραιοποιεί παράλογα, υποκειμενικά ρεπορτάζ, που θα αρέσουν στην ιδεολογική παράταξη στην οποία πρόσκειται.
Για παράδειγμα, μια απλή εργασία έρευνας και ανάπτυξης από μιαν αμυντική βιομηχανία γίνεται ολοσέλιδο ρεπορτάζ σε μια φιλοκυβερνητική εφημερίδα, με τίτλο: « Τούρκοι μηχανικοί αναπτύσσουν σημαντικές διαστημικές τεχνολογίες.»
Όταν βλέπουν τη δημοτικότητα τέτοιων ρεπορτάζ, μερικές μη ισλαμικές και σοβαρές εφημερίδες επίσης αισθάνονται την ανάγκη να ακολουθήσουν. Μια από αυτές βγήκε με την ιστορία ότι το 1922 ο Κεμάλ Ατατούρκ είχε συγκροτήσει μυστική ομάδα μελέτης προγράμματος για την δημιουργία ανιχνευτικών αεροπλάνων χωρίς πιλότο, «Ανκα 10 Τ001Κ» . ΄Ετσι, η εταιρεία που κατασκευάζει σήμερα ( UAV)Μη Επανδρωμένα Εναέρια Οχήματα, τα βάφτισε Anka, συνδέοντάς τα με τον Κεμάλ Ατατούρκ, με θεαματική επιτυχία προβολής.
Ο ειδικός σε θέματα αμυντικής βιομηχανίας και τεχνολογίας Αρντά Μεβλούτογλου αποδίδει επίσης το φαινόμενο της ανακριβολογίας στην απουσία γνώσεων, ενώ την πληθώρα τέτοιων δημοσιευμάτων αποδίδει στο ενδιαφέρον με το οποίο περιβάλλει η τουρκική κοινή γνώμη τα θέματα του στρατού των όπλων, των στρατιωτών- θέματα που αποτελούν μέρος της εθνικής κουλτούρας.
Η υπερβολική προσφορά ειδήσεων περί την εθνική αμυντική βιομηχανία αποκαλύπτει –κατά τον Μεβλούτογλου- και μια πικρή αλήθεια: Η Τουρκία, η οποία , σε όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, επέτρεψε στο ΝΑΤΟ να διαχειρίζεται το σύνολο του μηχανισμού της άμυνας και της ασφάλειά της, όπως και τις πολιτικές της, ακόμη δεν μπόρεσε να ελευθερωθεί από αυτά τα δεσμά στον 21ο Αιώνα. Το σύνολο των θεμάτων άμυνας και ασφάλειας είχε αφεθεί στη στρατιωτική γραφειοκρατία, είπε ο Μεβλούτογλου.
«´Αυτή η μετάθεση αρμοδιότητας στους στρατιωτικούς εμπόδισε την ανάπτυξη καταρτισμένων ακαδημαϊκών στελεχών και δημοσιογράφων, που εξηγεί και τη διάδοση των ψευδών ειδήσεων. Το τελευταίο παράδειγμα ήταν η κατάρριψη του αναγνωριστικού αεροπλάνου μας RF-4E στην Ανατολική Μεσόγειο το 2012. Ούτε οι κρατικοί αρμόδιοι, ούτε τα ΜΜΕ, ούτε οι λεγόμενοι εμπειρογνώμονες ήταν σε θέση να μας πουν τι συνέβη», δήλωσε.
Μερίδιο της υπερβολικής και συχνά ψευδούς ειδησεογραφίας ανήκει και στην κάλυψη της τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης «Ασπίδα του Ευφράτη», η οποία φαίνεται να έχει βαλτώσει στο αλ-Μπαμπ της Συρίας. Για παράδειγμα, τις πρώτες μέρες της επιχείρησης μερικές εφημερίδες ανέφεραν ότι ο στρατός προώθησε «ειδικά θωρακισμένα τανκς Λέοπαρντ 2Α4» στη ζώνη της μάχης. Αλλά τα Λέοπαρντ 2Α4, τα οποία η Τουρκία αγόρασε μεταχειρισμένα στη Γερμανία, δεν εκσυγχρονίσθηκαν ποτέ και υπέστησαν βαριές ζημιές στην επιχείρηση της Συρίας.
Είναι αλήθεια ότι η τουρκική αμυντική βιομηχανία πραγματοποίησε μεγάλες προόδους στην περίοδο 2010-2015. Αλλά μια ματιά στα σχετικά στοιχεία δείχνει μιαν επιβράδυνση έκτοτε. Τώρα αυτό που διαπιστώνουμε μετά λύπης είναι προσπάθειες συγκάλυψης - με απίστευτες ασκήσεις εντυπωσιασμού- αυτής της επιβράδυνσης, που είναι αποτέλεσμα πνευματικής ανεπάρκειας, ελλιπούς χρηματοδότησης της έρευνας και ανάπτυξης, απουσίας καινοτομίας, ακραίας πολιτικοποίησης και προγραμμάτων κακής εμπνεύσεως.
Ο Μετιν Γκιρτσάν είναι σχολιαστής του Αλ Μόνιτορ. Υπηρέτησε ως στρατιωτικός σύμβουλος στα Αφγανιστάν, Καζακστάν. Κιργιστάν, και Ιράκ στη περίοδο 2002-2008, παραιτήθηκε και απασχολείται ως ιδιωτικός αναλυτής τη Κωνσταντινούπολη.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου