Σύμφωνα
με τις λαϊκές παραδόσεις οι καλικάντζαροι είναι διάφορα δαιμονικά όντα
Τα όντα αυτά παρουσιάζονται στη γη την Παραμονή των Χριστουγέννων και
βασανίζουν τους ανθρώπους όλο το Δωδεκαήμερο μέχρι τα Θεοφάνεια, που
αγιάζονται τα νερά.
Θεωρούνται δύσμορφοι και λιπόσαρκοι, καθένας με κόκκινα μάτια,
αχτένιστα μαλλιά, δόντια άγριου θηρίου, τραγοπόδαρα ή με τέσσερα πόδια
σαν πίθηκοι. Οι γιαγιάδες μας παλιά έλεγαν πως είναι αερικά, ξωτικά.
Σύμφωνα με σύγχρονη δοξασία, πρόκειται για «δαιμόνια» που
εμφανίζονται κατά το Δωδεκαήμερο (από 25-12 μέχρι και τις 6 Ιανουαρίου).
Επειδή από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα ο Χριστός είναι ακόμη
αβάφτιστος, είναι και «τα νερά αβάφτιστα». Έτσι βρίσκουν ευκαιρία οι
καλικάντζαροι ν’ αλωνίσουν τον κόσμο.
Κάποιοι πιστεύουν πως οι καλικάντζαροι είναι μαυριδεροί, ασχημομούρηδες, ψηλοί και ξερακιανοί.
Άλλοι λένε ότι φοράνε σιδεροπάπουτσα.
Για άλλους, έχουν κόκκινα μάτια, πόδια τράγου και τριχωτό σώμα.