Η Νέα Παγκόσμια Μιντιατική Τάξη

 

Τιερί Μεϊσάν

Μέσα σε λίγους μήνες, το περιεχόμενο των εθνικών και διεθνών μέσων μαζικής ενημέρωσης έχει αλλάξει ριζικά στη Δύση. Είμαστε μάρτυρες της γέννησης μιας Αντάντ (Entente: συνεννόηση) για την οποία δεν γνωρίζουμε τους πραγματικούς εμπνευστές ούτε τους πραγματικούς στόχους, αλλά της οποίας παρατηρούμε αμέσως τα άμεσα αποτελέσματα εναντίον της δημοκρατίας.

Η Δύση βιώνει μια πρωτοφανή συστημική κρίση χωρίς προηγούμενο: ισχυρές δυνάμεις καθοδηγούν σταδιακά όλα τα μίντια προς μία μοναδική κατεύθυνση. 

Ταυτόχρονα, μεταβάλλεται το περιεχόμενο των μέσων μαζικής ενημέρωσης: το περασμένο έτος, ήταν ακόμα λογικά και έτειναν προς την αντικειμενικότητα. Φερόντουσαν με μια αμοιβαία αντίφαση σε υγιή ανταγωνισμό. Από τούδε και στο εξής δρουν ως συμμορίες, βασίζουν τη συνοχή τους σε συναισθήματα και φέρονται με κακία κατά των ατόμων που καταγγέλλουν.

Η ιδέα μιας Αντάντ των μέσων ενημέρωσης είναι η επέκταση της εμπειρίας της Διεθνούς Κοινοπραξίας για Ερευνητική Δημοσιογραφία (International Consortium for Investigative Journalism, ICIJ), η οποία δεν συγκεντρώνει μέσα ενημέρωσης, αλλά μόνο μεμονωμένους δημοσιογράφους. Έγινε διάσημη με τη δημοσίευση πληροφοριών που είχαν κλαπεί από τους λογαριασμούς δύο δικηγορικών γραφείων στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, του γραφείου PricewaterhouseCoopers (PwC), της τράπεζας HSBC Bank, και του δικηγορικού γραφείου στο Παναμά Mossack Fonseca. Αυτές οι αποκαλύψεις κατά κύριο λόγο χρησιμοποιήθηκαν για να δυσφημιστούν Κινέζοι και Ρώσοι ηγέτες, αλλά επίσης μερικές φορές για να αναδείξουν πραγματικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν από ορισμένους Δυτικούς. Προπαντός, κάτω από το αξιέπαινο πρόσχημα της καταπολέμησης της διαφθοράς, ο βιασμός του απορρήτου των δικηγόρων και των τραπεζών προκάλεσε πολύ μεγάλες ζημιές σε χιλιάδες ειλικρινείς πελάτες τους, χωρίς καμία αντίδραση της κοινής γνώμης.

Εδώ και σαράντα χρόνια, είμαστε θεατές μιας σταδιακής ομαδοποίησης των μίντια εντός διεθνών μονοπωλίων. Σήμερα, 14 ομάδες μοιράζονται τα δύο-τρίτα του δυτικού τύπου [ 1 ]. Από τώρα και στο εξής, η συμμαχία του Google Media Lab και του First Draft σφυρηλατεί δεσμούς μεταξύ των ομάδων που ήδη κατείχαν μια δεσπόζουσα θέση. Η παρουσία σε αυτή την Αντάντ των τριών κυριοτέρων πρακτορείων ειδήσεων  του πλανήτη [ 2 ] της εξασφαλίζει μια ηγεμονική δύναμη κρούσης. Πρόκειται σίγουρα για "καρτέλ", το οποίο δεν ιδρύθηκε με στόχο τον καθορισμό των τιμών, αλλά για τον καθορισμό των πνευμάτων,  για την επιβουλή μιας ήδη κυρίαρχης σκέψης.

Μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι όλα τα μέλη –χωρίς εξαίρεση-  της Αντάντ της Google έχουν ήδη, κατά τα τελευταία έξι χρόνια, δώσει ένα μονοσήμαντο όραμα των γεγονότων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, δεν υπήρχε καμία προηγούμενη συμφωνία μεταξύ τους, ή δεν την ξέραμε. Είναι ενδιαφέρον ότι συμμετέχουν σε αυτή τη συμφωνία πέντε από τα έξι διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα που συμμετείχαν στο κύτταρο προπαγάνδας του ΝΑΤΟ [ 3 ].

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία και τη Γερμανία, οι Google et First Draft («πρώτο πρόχειρο») συγκέντρωσαν μέσα μαζικής ενημέρωσης που είναι παρόντα τόσο σε τοπικό επίπεδο σε αυτές τις χώρες όσο και άλλα παρόντα σε διεθνές επίπεδο για να ελέγξουν την ακρίβεια ορισμένων επιχειρημάτων. Πέρα από το γεγονός ότι αγνοούμε  ποιος είναι πίσω από τη First Draft και ποια πολιτικά συμφέροντα έχουν ωθήσει μια εμπορική εταιρεία που ειδικεύεται στον τομέα της πληροφορικής να χρηματοδοτήσει αυτή τη πρωτοβουλία, το αποτέλεσμα έχει πολύ λίγο να κάνει με την επιστροφή στην αντικειμενικότητα.

Καταρχάς, επειδή οι επαληθευμένοι καταλογισμοί δεν επιλέγονται για τη θέση που κατέχουν στη δημόσια συζήτηση, αλλά επειδή αναφέρθηκαν από άτομα που αυτή η Αντάντ προτίθεται να καταγγείλει. Μπορεί κανείς να πιστεύει ότι αυτοί οι έλεγχοι θα επιτρέπουν να προσεγγίσουμε πιο κοντά στην αλήθεια, αλλά δεν είναι καθόλου έτσι: ενισχύουν τον πολίτη στην εντύπωση ότι τα μίντια είναι τίμια, ενώ οι ανθρώποι τους οποίους καταγγείλει δεν είναι. Η προσέγγιση αυτή δεν επιδιώκει να καταλάβουμε τον κόσμο καλύτερα, αλλά να βάλει κάτω τα άτομα που στοχέυονται.

Περαιτέρω, επειδή ένας άγραφος κανόνας αυτής της Αντάντ των μίντια θέλει να μην ελέγχονται παρά μόνο τα επιχειρήματα των πηγών εκτός της Αντάντ. Τα μέλη συμφωνούν να μην ασκήσουν κριτική μεταξύ τους. Αυτό γίνεται για να ενισχυθεί η ιδέα ότι ο κόσμος χωρίζεται σε δύο: «εμείς» που λέμε την αλήθεια, «οι άλλοι», οι οποίοι είναι ψεύτες. Η προσέγγιση αυτή υπονομεύει την αρχή της πολυφωνίας, ουσιαστική συνθήκη της δημοκρατίας, και ανοίγει το δρόμο για μια ολοκληρωτική κοινωνία. Δεν είναι κάτι το νέο, καθώς τη ζήσαμε στη κάλυψη των Αραβικών Ανοίξεων και των πόλεμων κατά της Λιβύης και της Συρίας. Αλλά για πρώτη φορά, επιτίθεται σε ένα ρεύμα της δυτικής σχολής σκέψης.

Τέλος, επειδή τα επιχειρήματα που θα έχουν περιγραφεί ως «ψευδή» (fake) δεν θα θεωρούνται ποτέ ως λάθη, αλλά πάντα ως ψευδή. Πρόκειται a priori να αποδίδονται μακιαβελικές προθέσεις στους «άλλους» για να τους δυσφημήσουν. Η προσέγγιση αυτή υπονομεύει το τεκμήριο της αθωότητας.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον η λειτουργία του ICIJ και εκείνη της Αντάντ που δημιουργήθηκε από την Google και τη First Draft παραβιάζουν το Χάρτη  του Μονάχου ο οποίος εγκρίθηκε από τη Διεθνή Οργάνωση των Δημοσιογράφων (κεφάλαιο ΙΙ, άρθρα 2, 4, 5 και 9).

Δεν είναι αδιάφορο το ότι αναπτύχθηκαν παρεκκλίνουσες νομικές δράσεις εναντίον των ίδιων στόχων της Αντάντ των μίντια. Στις ΗΠΑ, ξαναέβγαλαν το νόμο Hogan ενάντια στην ομάδα Τραμπ, ενώ το κείμενο αυτό, απολύτως ποτέ, δεν εφαρμόστηκε ποτέ από της θέσπισής του, εδώ και δύο αιώνες. Στη Γαλλία, ξαναέβγαλαν το νόμο Jolibois κατά των πολιτικών tweets της Μαρίν Λε Πεν, ενώ η νομολογία είχε περιορίσει την εφαρμογή του για τη διανομή χωρίς φουσκάλες (blister) μερικών υπερ-πορνογραφικών περιοδικών. Δεδομένου ότι έχει καταργηθεί η αρχή του τεκμηρίου της αθωότητας για τους ανθρώπους που πρέπει να εξαλειφθούν, είναι δυνατόν να τεθούν οι τελευταίοι υπό δικαστικό έλεγχο με κάθε νομικό πρόσχημα. Επιπλέον, οι ενέργειες εναντίον της ομάδας Τραμπ και Μαρίν Λε Πεν, εξ ονόματος των προαναφερομένων νόμων θα έπρεπε να εφαρμοστούν κατά πολλών άλλων ατόμων, αλλά δεν εφαρμόζονται.

Εξάλλου, οι πολίτες δεν αντιδρούν πλέον, όταν η Αντάντ των μέσων ενημέρωσης διαδίδει η ίδια ψευδούς καταλογισμούς. Έτσι, στις ΗΠΑ ισχυρίστηκε ότι οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες διέθεταν έναν ενοχικό φάκελο για τον Ντόναλντ Τραμπ και τον εκβίαζαν. Ή, στη Γαλλία, αυτή η Αντάντ επινόησε ότι μπορεί κάποιος να απασχολήσει πλασματικά μια κοινοβουλευτική βοηθό και κατηγόρησε τον Φρανσουά Φιγιόν για τέτοιο αδίκημα.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα μεγάλα και τα μικρά μίντια μέλη αυτής της Αντάντ επιτέθηκαν στον πρόεδρο. Τραβάνε τις δικές τους πληροφορίες από τις τηλεφωνικές υποκλοπές της ομάδας Τραμπ που παραγγέλθηκαν από την κυβέρνηση Ομπάμα. Είναι συντονισμένα με δικαστές οι οποίοι τα χρησιμοποιούν για να μπλοκάρουν την τρέχουσα κυβερνητική δράση. Πρόκειται χωρίς καμία αμφιβολία για ένα μαφιόζικο σύστημα.

Τα ίδια αμερικανικά και γαλλικά μίντια επιτίθενται σε δύο υποψηφίους για τις γαλλικές προεδρικές εκλογές: τον Φρανσουά Φιγιόν και την Μαρίν Λε Πεν. Στο γενικό πρόβλημα της Αντάντ των μίντια προστίθεται η εσφαλμένη εντύπωση ότι οι στόχοι αυτοί είναι θύματα μιας γαλλο-γαλλικής ελίτ, ενώ ο εντολοδόχος είναι Αμερικανός. Οι Γάλλοι διαπιστώνουν ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης τους είναι στημένα, ερμηνεύουν λανθασμένα ότι αυτή η εκστρατεία στρέφεται κατά της δεξιάς, και ψάχνει λανθασμένα τους χειραγωγούς στη χώρα τους.

Στη Γερμανία, η Αντάντ δεν έχει στηθεί ακόμα και δεν αναμένεται να γίνει παρά μόνο στις βουλευτικές εκλογές.

Κατά τη διάρκεια του Watergate, ορισμένα μίντια διεκδίκησαν ότι σχηματίζουν  μια «τέταρτη εξουσία», μετά την Εκτελεστική, τη Νομοθετική και τη Δικαστική. Ισχυρίστηκαν ότι ο Τύπος ασκεί μια ελεγκτική λειτουργία στη κυβέρνηση στο όνομα του Λαού. Ας αφήσουμε το γεγονός ότι αυτό που κατέκριναν στον πρόεδρο Νίξον ήταν συγκρίσιμο με αυτό που έκανε ο πρόεδρος Ομπάμα: να θέσει την αντιπολίτευση του σε ακρόαση. Το γνωρίζουμε σήμερα, η πηγή του Watergate, το «Βαθύ Λαρύγγι», μακριά από το να είναι ένας μυστικός «πληροφοριοδότης», στην πραγματικότητα, ήταν ο διευθυντής του FBI, ο Mark Felt. Η μεταχείριση αυτής της υπόθεσης ήταν μια μάχη ανάμεσα σε ένα μέρος της κυβέρνησης και τον Λευκό Οίκο στην οποία οι ψηφοφόροι χειραγωγήθηκαν από τις δύο πλευρές ταυτόχρονα.

Η ιδέα της «Τέταρτης Εξουσίας» προϋποθέτει ότι αναγνωρίζουμε τη ίδια νομιμότητα στα 14 καρτέλ που κατέχουν τη συντριπτική πλειοψηφία των δυτικών μέσων ενημέρωσης και στους πολίτες. Επιβεβαιώσει την αντικατάσταση της δημοκρατίας από μια ολιγαρχία.

Παραμένει ένα σημείο προς διευκρίνιση: πώς επιλέγονται οι στόχοι της Αντάντ; 

Η μόνη σαφής σύνδεση μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ, του Φρανσουά Φιγιόν και της Mαρίν Λε Πεν είναι ότι επιθυμούν να αποκαταστήσουν επαφές με τη Ρωσία και να καταπολεμήσουν τη μήτρα του τζιχαντισμού: τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. 

Παρότι ο Φρανσουά Φιγιόν υπήρξε πρωθυπουργός μιας κυβέρνησης που εμπλάκηκε σε αυτά τα γεγονότα, και οι τρεις ενσαρκώνουν το ρεύμα σκέψης που αμφισβητεί το κυριαρχικό όραμα της Αραβικής Άνοιξης και των πολέμων εναντίον της Λιβύης και της Συρίας.